Warenar, Pieter Corneliszoon Hooft en Samuel Coster

Lees hier het originele 'Warenar'
Lees hier de hertaalde 'Warenar'

Lachen, gieren, brullen
'Warenar', het verhaal over een geluksvogel die letterlijk een pot met goud vindt, is een 17e eeuws toneelstuk. Helaas speelt geld geen geluk en wordt hij langzamerhand krankzinnig en paranoïde. Het door P.C. Hooft en S. Coster geschreven verhaal is voor meerdere redenen typisch voor de Renaissance.

De complete titel van 'Warenar' is 'Aulularia van Plautus, Dat is, Warenar met de pot'. Dit is typisch voor de Renaissance, aangezien het afgeleid is van 'Aulularia', een klassiek stuk van ca. 200 voor Christus door Plautus. Renaissance is Frans voor wedergeboorte, omdat deze periode zich kenmerkt door de belangstelling voor de cultuur uit de Grieks-Romeinse tijd. Deze interesse naar de Klassieke Oudheid is verder ook terug te zien aan het feit dat Hooft goden uit die tijd in het verhaal liet opdagen. "Krijg de tering, hoe mooi ze ook praten, as ik weg ben, komt er niemand in. Als kwam Vrouw Fortuna zelf, ik waarschuw je, pas op en laat de deur potdicht." (Eerste bedrijf, tweede scène, regel 147-150) Vrouw Fortuna was de godin van het lot, die bepaalde of een persoon geluk of ongeluk in het leven zou hebben.

'Warenar' is een blijspel, een komisch toneelstuk. Dit genre is net als een tragedie eeuwen oud. In Athene werden ze al in de vijfde eeuw voor Christus opgevoerd. Kenmerkend voor een blijspel is dat de personages gewone mensen zijn, er dagelijks spreektaal wordt gebruikt en dat er een 'happy ending' is. Ook zit het verhaal uiteraard vol met humoristische misverstanden.

"Kom hier, jij lelijke dief, blijf staan, zeg ik je! Nou ouwe gek, hier ben ik, wat mot je? Waarom sta je met zo'n joekel van 'n mes te zwaaien, wou je me soms bang maken?" (Derde bedrijf, tweede scène, regel 582-585)

Het doel van Hooft en Coster met dit stuk is burgers hun zorgen te laten vergeten, maar ook om na te denken over hun eigen leven. Echt mocht het laatste doel niet te duidelijk naar voren komen, aangezien de toeschouwers noch wel moesten lachen. Warenar is een gierigaard die door een pot goud iedereen verdenkt een dief te zijn. Wanneer de pot inderdaad gesloten is herstelt hij van zijn obsessie en krijgt dan de pot terug. Ritsert heeft Klaartje verkracht en heeft daar zo veel spijt van, dat hij besluit haar en het kind de rest van zijn leven te ondersteunen. De auteurs geven dus een duidelijk moreel weer en laten de toeschouwers kritisch nadenken over hun gedrag. Dit belerend en diepzinnig karakter past typisch bij de Renaissance.
Al met al is er dus een 'happy ending' voor iedereen.

Bronnen

1. Auteur onbekend / Warenar / 8 maart 2015
2. L. van Gemert en M. Meijer Drees / Warenar: Geld En Liefde In De Gouden Eeuw / 8 maart 2015