Fidessa, Louis Couperus

Lees hier zelf 'Fidessa'
Recensie inclusief samenvatting

"Het bos is groot, en ik weet de weg niet."
De tijd van het sprookje is nog niet dood, het moet echter herleefd worden om voort te blijven bestaan. De meest bekende sprookjes blijven immers van de Gebroeders Grimm, zoals Roodkapje en Sneeuwwitje. De meeste mensen zullen op de Gebroeders Grimm en/of Hans Christian Anderson opnoemen wanneer je ze vraagt wie bekende sprookjesschrijvers zijn. Echter is er ook nog een Nederlandse auteur wiens werk geprezen mag worden: Louis Couperus. Zijn 'Fidessa' mist alleen een 'Once upon a time' en 'lived happily ever after'.

De sprookjesachtige vormgeving van het verhaal over een nimf-mensrelatie is grotendeels te danken aan de schrijfwijze die een nauw verband toont met het impressionisme. Het verhaal begint met zo ontzettend veel gedetailleerde omschrijvingen van de weide en het inktbos dat het moeilijk is om grip te nemen op het verhaal. Echter is dit niet vervelend, aangezien het indrukken en gevoelens oproept. "Geluid van muziek trillerde op, of snaren de manestralen waren, snaren van etherische, luchthooge harp, waarover de nimfehandjes dwalen." (blz. 7) Daarnaast worden er in dit sprookje ook neologismen gebruikt, 'slaken' bijvoorbeeld, wat ook vaak bij het impressionisme wordt gebruikt om gevoelens zo nauwkeurig mogelijk uit te drukken.

Verder is het fatalisme terug te vinden, wat erg bekend is bij naturalistische werken. "Het beest harer verschrikking; het beest, dat spookte in haar dromen... Maar zonder den schrik van het inktwoud, en zonder den sneeuwblanken Eenhoorn, hadde zij in haar nimfeleven Sans-Joye nooit ontmoet! Was de Eenhoorn haar dan niet een noodlot geweest van de teederste, onmisbaarste innigheid?" (blz. 49) De nimf gelooft dat het noodlot bovennatuurlijk is waar niemand invloed op kan hebben. Om die reden is het sprookje beter bij de neoromantiek in te delen. "Allerliefst noodlot, murmelde zij. Allerliefst noodlot! Lief, aanbiddelijk noodlot! Hoogste van goden, ontfermende almacht, gezegend, gezegend." (blz. 54) Ondanks de 'ruwe mensen' en de nimfen totaal andere wezens zijn worden Fidessa en Sans-Joye in zeer korte tijd verliefd. Het is een tragische liefde, aangezien de nimfen naakt zijn en de mensen gepantserd. Volgens de mensen is naaktheid een zonde, de grootste reden waarom de twee geliefden hun leven niet samen kunnen spenderen.

Dit sprookje wordt vooral gekenmerkt in de neoromantiek door de mythologische wezens en de fantasievolle omgeving. Verder is het typisch romantisch door de eenzaamheid die Fidessa voelt wanneer zij verdwaald is en het verzet tegen de maatschappij. Fidessa zet haar leven op het spel om een pantser te dragen, maar wordt vooralsnog door de mensen als een boze geest gezien. Door de andere dorpelingen kunnen de geliefden elkaar niet zien, waarna Sans-Joye uiteindelijk overlijdt.

Al met al dus geen 'lived happily ever after', maar desondanks is 'Fidessa' een prachtig sprookje. Couperus heeft zijn volle fantasie geuit. Door zijn prachtige taalgebruik komen de personages, de weide en het inktbos tot leven. Zo zie je maar dat sprookjes niet alleen voor kinderen zijn.