De geruchten, Hugo Claus

Samenvatting
Positieve recensie
Negatieve recensie
Over Hugo Claus

Wie hoort, die vertelt
René Catrijsse is de zoon van Alma en van Dolf, maar hij weet niet dat zijn biologische vader Hèm is. Hij heeft een broer, Noël, die wel de zoon van Dolf is. Ook de lezer weet erg lang niet beter dan dat Dolf René's vader is. Echter geeft Hugo Claus wel een kleine, onopvallende hint weg. "Alma heeft dezelfde kille, lichte ogen als René. Haar andere zoon Noël, mijn andere zoon, heeft mijn ogen. Ook mijn karakter helaas." (blz. 14)

Volgens Dolf ziet René er 'verlept' uit wanneer hij na drie jaar niks van zich te laten horen terugkeert naar zijn ouderlijk huis. Praten lijkt hem moeite te kosten. Hij heeft de eerste avond na thuiskomst slechts drie zinnen met Dolf gedeeld en wat hij zei was onverstaanbaar. René heeft zijn ouders abrupt verlaten waarvoor Dolf nog steeds boos is. Dolf weet daarbij ook dat zijn thuiskomst alleen maar problemen op gaat brengen, maar toch is hij gelukkig om hem weer te zien. "Wij zijn te goed dat we niet deugen, Noël en ik. Ze schijten op onze kop en we zeggen nog: Merci." (blz. 14) Dolf beschrijft zijn herinneringen aan René als "een zenuwpees, een kwaadaardige gevaarlijke jongen, en tegelijkertijd deze persoon, een verwilderde, uitgebluste man die zijn vader nauwelijks had aangekeken en meteen in de rieten zetel was geploft waarin hij nu zat." (blz. 10)

Het boek is opgedeeld in allemaal kleine hoofdstukken, met als titel steeds de naam van een personage. Die personage is dan de ik-persoon wiens ervaringen en overtuigingen je volgt. Uiteraard gaan de meeste geruchten over de zieke René, maar René's visies komen relatief weinig aan bod. Daardoor is er vrij weinig over zijn avontuur in Afrika bekend en is het niet duidelijk of hij een virus heeft meegenomen. Door vele dorpsgenoten wordt René als boosdoener gezien, al van vroegst af aan een rotkind die gemakkelijk aansprakelijk voor de onrust kan zijn. Hij wordt verdedigd door zijn moeder, maar een moeder zal altijd de kant van haar zoon kiezen. Als lezer geloof je steeds meer dat René schuldig is voor alle plotselinge doden. Pas als je bijna bij het eind gekomen bent, realiseer je dat je René's versie van het verhaal nog niet duidelijk gehoord hebt. Je begint je af te vragen of de geruchten geloofwaardig zijn. René's directe omgeving, Alma en Noël bijvoorbeeld, raakt niet besmet en de anderen die ziek werden overleden zeer snel. René blijft daarentegen relatief lang leven, is erg zwak maar nog wel in staat om zijn bed uit te komen.
Je begint te geloven dat René's hart op een goede plek staat, maar er blijven nog steeds geruchten  over hem rondgaan en komt wederom zelf weinig te woord. "Er zijn geruchten. De agenten van de Veiligheid zijn formeel, zij zeggen tegen mij: "René is een vogel voor de kat, hij leeft niet meer gaarne, maar voordat hij d'r onderuit gaat, is hij tot alles in staat! Zoals zijn moeder!"" (blz. 182) Ook al is deze citaat op een negatieve toon weergeven, uit het de liefde van René die te zien is naar Alma en Julia. Hij is ziek en weet dat hij niet lang te leven heeft, waarvoor hij kiest zijn deel van de diamanten te geven aan zijn moeder en zijn maîtresse.